Het negatieve geloof

Zit je met jezelf in de knoop? Loop je tegen muren aan? Heb je er dan wel eens over nagedacht hoe je volwassen bent geworden? De meesten van ons hebben die volwassenheid bereikt door te leren wat goed voor ze is en te elimineren wat slecht voor ze is. Maar ja wat is goed en wat is slecht? Wie stelt de norm? En wat is je eigen inbreng? Ongemerkt kom je met het stellen van deze vragen steeds dieper in de complexiteit van ons denken en van onze samenleving terecht. En wat is een norm? Wij hebben geleerd dat het onbeleefd is om in gezelschap en aan tafel te boeren. In China is slurpen en boeren tijdens de maaltijd júist een compliment aan de gastheer.

In onze ijver om onze kinderen het juiste gedrag aan te leren proberen we ze zo jong mogelijk, generatie na generatie, zoveel mogelijk in ons spoor te krijgen. Het is niet vrijblijvend wat je ze leert. De norm plus je eigen inbreng, de bestaande en de zelfbedachte regels is samen het heilige ‘moeten’ wat we zo vaak in ons leven als lastig en belastend ervaren. Want het is een noodzaak om je zo goed mogelijk aan te passen bij de samenleving waarin je verkeert. Je leert er gaande je leven mee omgaan; je schrijft als het ware je eigen handleiding. Maar anderen hebben ook zo’n handleiding en er is er niet één hetzelfde. En dát levert fricties op die diep kunnen gaan; tot en met psychische problemen.

In onze ijver om onze kinderen te leren samenleven en een plek te verwerven gebruiken we methodes die misschien tot het gewenste doel leiden, maar het aangeleerde komt soms helemaal niet overeen met de eigen natuur, het aangeboren ik. Door alles wat we iemand opleggen en wat iemand zichzelf oplegt raakt de authenticiteit van het individu op de achtergrond. We delen zelfs sancties uit om onze kinderen in het keurslijf te persen waarvan wij verwachten dat ze in hun latere leven succesvol zullen worden. En zo leren zij op een negatieve manier in zichzelf geloven. De meeste kinderen zullen zich inderdaad aanpassen. Maar er zullen er ook zijn die het niet halen en lager in de rangorde terechtkomen. Én er zullen er een aantal zijn die er flink bovenuit steken. We noemen dat allemaal normaal.

Als volwassenen zullen echter al die kinderen, áán de norm, erbóven of erónder de weerslag ondervinden van de manier waarop ze zijn opgevoed. In alle ijver om het goed te doen is er vaak te veel gestraft, te weinig positief bevestigd, zijn er teveel regels gesteld en is er teveel gecontroleerd. Dan raakt de volwassene de weg kwijt en komt hij in de knoop met wie hij zelf is. Dan lopen we vast en vinden we onszelf incapabel, slecht, zwak, dom, hebben we relatieproblemen en verliezen we het geloof in onszelf. Dat is het moment om hulp te zoeken om onszelf te bevrijden van al die geboden en verboden. We zullen onszelf moeten resetten. We zullen opnieuw gaan ontdekken wie we zijn, onszelf ontdoen van al die normatieve dwang en opnieuw leren hoe we in de wereld, ons werk en onze relatie kunnen staan zonder te verdrinken in dat woud van regels, normen en waarden die blijkbaar niet de onze waren. Ik help je graag weer jezelf te worden; met ACT!

Ankie Lommen

ACT Therapeut